Sensitive Skin, Facial Skin and Anti-aging 

ผิวหนังของคนเราประกอบด้วยชั้นผิวหนัง 3 ชั้นหลักคือ Epidermis, Dermis, Hypodermis-subcutaneous fat โดยแต่ละชั้นก็จะมีลักษณะเฉพาะและมีหน้าที่ที่แตกต่างกันไป การศึกษาวิจัยเป็นระยะเวลายาวนานที่ผ่านมาทําให้เราได้รู้จักส่วนประกอบต่างๆของชั้นผิวหนังเป็นอย่างดี การค้นพบใหม่ๆช่วยให้เราเข้าใจในกลไก ความเป็นมาและเป็นไป รวมถึงความผิดปกติหรือปัญหาที่เกิดขึ้นต่อผิวหนังในรูปแบบต่างๆ และสามารถจัดการกับปัญหาผิวหนังได้อย่างถูกต้องและเหมาะสมต่อสภาพผิวในแต่ละคน ซึ่งในอนาคตการศึกษาค้นคว้าเกี่ยวกับชั้นผิวหนังเหล่านี้จะช่วยทําให้เราเข้าใจถึงการเปลี่ยนแปลงของผิวหนังตามวัย รวมทั้งผลของครีม ผลิตภัณฑ์บำรุงผิว และยาทาชนิดต่างๆต่อผิวหนังได้ดียิ่งขึ้น ผิวหนังชั้น epidermis ถือเป็นผิวหนังชั้นบนสุด และเป็นชั้นที่มีความสําคัญมากในเรื่องของความงาม เพราะผิวหนังชั้นนี้จะบ่งบอกถึงความยืดหยุ่นและความชุ่มชุื้นของผิว รวมทั้งเป็นชั้นที่ผลิตเม็ดสีผิวอีกด้วย ถ้าผิวชั้น epidermis แห้งและหยาบ ผิวหนังก็จะดูแก่หรือดูมีริ้วรอยนั่นเอง ดังนั้นความรูู้เกี่ยวกับส่วนประกอบต่างๆของผิวหนังชั้น epidermis จึงเป็นสิ่งที่จะช่วยให้เราเข้าใจ และรู้วิธีจัดการชะลอความแก่และการเกิดขึ้นของริ้วรอยต่างๆของผิวได้ อย่างมีประสิทธิภาพ

การทําหน้าที่ปกป้องสิ่งแปลกปลอมของผิวหนัง (Skin barrier function) เกิดจากเซลล์ในชั้น Stratum corneum ที่มีการเรียงตัวกันหลายชั้นเซลล์ (Multilayer tissue)  และยึดติดกันด้วยไขมันภายนอกเซลล์ที่เรียกว่า Extracellular lipid lamellae (ELL) ไขมัน ELL ประกอบด้วย เซราไมด์ (Ceramides; CERs), คลอเรสเตอร์รอล (Chloresterol) และกรดไขมันอิสระ (Free fatty acid) (Bouwstra & Ponec, 2006)

โดยเซราไมด์ถือเป็นองค์ประกอบ ซึ่งมีบทบาทสำคัญที่สุดในการทำหน้าที่ควบคุมและป้องกันสิ่งแปลกปลอมเข้าสู่ร่างกาย (Coderch et al., 2003; Holleran et al., 1991) จากการศึกษาพบว่า ในภาวะการขาดเอนไซม์ β-glucocerabrosidase เป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้มีการเพิ่มขึ้นของการสูญเสียน้ำผ่านทางผิวหนัง และการเพิ่มขึ้นของสารประกอบ glucosylceramides นอกจากนี้ยังทําให้มีการลดลงของเซราไมด์และเกิดโครงสร้างที่ไม่สมบูรณ์ของไขมันที่อยู่ภายนอกเซลล์ของผิวหนังชั้น Stratum corneum (Doering, Proia, & Sandhoff, 1999; Holleran et al., 1994)

จากการศึกษาวิจัยทั้งในมนุษย์และสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมที่เป็นโรคภูมิแพ้ผิวหนัง ผิวอ่อนแอ ผิวหนังเหี่ยวย่นและเกิดริ้วรอย ชี้ให้เห็นถึงความเปลี่ยนแปลงที่คล้ายคลึงกันของการทําหน้าที่กีดขวางสิ่งแปลกปลอมของผิวหนัง ซึ่งพบว่าในมนุษย์และสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม ที่มีปัญหาเกี่ยวกับโรคภูมิแพ้ผิวหนังต่างๆเหล่านี้นั้น เซราไมด์ที่ผิวหนังมีการเปลี่ยนแปลงไปทั้งโครงสร้างและปริมาณ แตกต่างกับผิวหนังปกติอย่างมีนัยสําคัญ การเปลี่ยนแปลงดังกล่าวทําใหมีการเพิ่มขึ้นของการสูญเสียน้ำผ่านทางผิวหนัง (Transepidermal water loss; TEWL) และการลดลงของเซราไมด์ที่ผิวหนัง ยังเพิ่มโอกาสการแทรกซึมของสารก่อภูมิแพ้ในสิ่งแวดล้อมให้เข้าสู่ร่างกาย และกระตุ้นปฏิกิริยาการแพ้ที่ผิวหนังให้เกิดได้ง่ายยิ่งขึ้น ดังนั้นการเสริมความแข็งแรงของการทําหน้าที่ปกป้องสิ่งแปลกปลอมของผิวหนังโดยเฉพาะการเสริมเซราไมด์และสารที่ช่วยในการทำหน้าที่ของเซราไมด์ที่มีอยู่ในผิวหนังให้มีประสิทธิภาพดียิ่งขึ้น หรือการใช้ผลิตภัณฑ์เพื่อเพิ่มความชุ่มชื้นแก่ผิวหนังอย่างเหมาะสม จึงถือเป็นอีกหนึ่งปัจจัยสําคัญที่ไม่ควรมองข้าม ในการจัดการกับปัญหาภูมิแพ้ผิวหนัง ผิว Sensitive ผิวหนังเหี่ยวย่นและเกิดริ้วรอย 

Role of Lipids in Transepidermal water loss (TEWL หรือ TWL):

Lipids ตัวหลักๆที่เจอใน stratum corneum และมีผลโดยตรงต่อ TEWL คือ ceramides, cholesterol, และ fatty acids ในปี 1982 มีการค้นพบ ceramide-1 โดย lipid ตัวนี้อุดมไปด้วย linoleic acid และเชื่อว่าเป็นตัวหลักของ stratum corneum barrier function ต่อมามีการค้นพบ ceramide ชนิดอื่นๆตามมาอีก 5 ตัว โดย
เป็น ceramide-1 จนถึง ceramide-6 อย่างไรก็ตามการจะประกอบเป็นผิวหนังชั้น stratum corneum barrier ที่ดีพร้อมนั้นยังคงต้องมีครบทั้ง ceramides, fatty acids, cholesterol ยกเว้นในคนที่มีอาการของ atopic dermatitis, ichthyosis ซึ่งใน ๓ องค์ประกอบนี้ ยังคงได้ผลลัพธ์ที่ไม่ดีพอ


Reference:

+ Basic Concepts of Skin Science, พญ.รสญา เหล่าเรืองธนา, ภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์, มหาวิทยาลัยนเรศวร
+ ความผิดปกติของไขมันที่ผิวหนังของโรคภูมิแพ้ผิวหนัง, กรรณิการ์ พงษ์รูป คณะสัตวแพทยศาสตร์มหาวิทยาลัยเชียงใหม่